Standardy Ochrony Małoletnich w Gabinecie Instytutu Edukacji Logopedycznej Sylwia Zasada

Działając na podstawie art. 22b ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich z dniem 15 sierpnia 2024 r. Dyrektor Instytutu Edukacji Logopedycznej wprowadza do stosowania „Standardy Ochrony Małoletnich” (zwane dalej „Standardami”), których naczelnym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa małoletnim uczestnikom terapii logopedycznej w Gabinecie Instytutu Edukacji Logopedycznej, dbałość o ich dobro, uwzględnianie ich potrzeb i podejmowanie działań w ich jak najlepszym interesie.

Rozdział 1
Terminologia i podstawowe postanowienia

1. W Standardach używane są następujące pojęcia:
a) personel – wszyscy pracownicy placówki, w tym terapeuci, pracownicy administracji i obsługi, a także wolontariusze i praktykanci;
b) małoletni/ dziecko - każda osoba przed ukończeniem 18 roku życia, uczęszczająca na terapię w placówce;
c) opiekun małoletniego – osoba uprawniona do reprezentowania małoletniego, jako przedstawiciel ustawowy (rodzic/ opiekun prawny) lub inna osoba uprawniona do reprezentowania małoletniego na podstawie orzecznictwa sądowego lub przepisów szczególnych;
d) krzywdzenie małoletniego – popełnienie czynu zabronionego lub karalnego na szkodę małoletniego przez jakąkolwiek osobę (pełnoletnią lub nieletnią), zagrożenie dobra dziecka lub doznawanie przez dziecka przemocy domowej w jakiejkolwiek formie, ustalonej w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy domowej (przemocy fizycznej, psychicznej, ekonomicznej, seksualnej, zaniedbanie).
2. Celem Standardów Ochrony Małoletnich w Gabinecie Instytutu Edukacji Logopedycznej jest:
a) zwrócenie uwagi personelu Gabinetu, opiekunów małoletnich i podmiotów współpracujących na konieczność podejmowania wzmożonych działań na rzecz ochrony małoletnich przed krzywdzeniem;
b) określenie zakresu obowiązków personelu Gabinetu w działaniach podejmowanych na rzecz ochrony małoletnich przed krzywdzeniem;
c) wypracowanie adekwatnej procedury do wykorzystania podczas interwencji w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletnich.
3. Personel Gabinetu w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dziecka oraz stosuje zasady określone w Standardach.
4. Niedopuszczalne jest stosowanie przez personel wobec dziecka jakiejkolwiek formy przemocy.
5. Ze Standardami zapoznawany jest cały personel Gabinetu, a także małoletni uczestnicy terapii i ich opiekunowie, zgodnie z procedurami określonymi w treści Standardów.
6. Osobą odpowiedzialną za monitorowanie realizacji Standardów, reagowanie na sygnały ich naruszenia, ewaluowanie zapisów Standardów i prowadzenie rejestru interwencji i zgłoszeń jest Wicedyrektor Instytutu Edukacji Logopedycznej. Osoba ta odpowiedzialna jest za przeprowadzenie wśród personelu okresowych szkoleń z zakresu wprowadzania i realizacji Standardów.
7. Za monitoring bezpieczeństwa urządzeń teleinformatycznych z dostępem do Internetu, Dyrektor czyni odpowiedzialnym Wicedyrektora Instytutu Edukacji Logopedycznej.

Rozdział 2
Sposób dokumentowania wypełniania obowiązku kontroli personelu przed dopuszczeniem do pracy z małoletnimi w zakresie spełniania przez nich warunków niekaralności za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności

1. Standardem jest rekrutacja personelu odbywająca się zgodnie z zasadami bezpiecznej rekrutacji, by personel posiadał odpowiednie kwalifikacje do pracy z dziećmi oraz nie stanowił dla nich zagrożenia.
2. Zgodnie z art. 21 Ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępstwami na tle seksualnym osoba zatrudniająca przed zawarciem umowy lub podpisaniem porozumienia o współpracy (dot. wolontariuszy, praktykantów, stażystów) sprawdza kandydata w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym (rejestr z dostępem ograniczonym) oraz w Rejestrze osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej lat 15 wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze. Sprawdzenie w rejestrze sprawców dokumentuje się wydrukiem informacji zwrotnej wygenerowanej z Rejestru, a figurowanie w Rejestrze wyklucza możliwość zatrudnienia kandydata.
3. Pracodawca jest zobowiązany do domagania się od osoby zatrudnianej lub od innej osoby (wolontariusza, praktykanta i in.) przed dopuszczeniem do wykonywania czynności z małoletnimi, zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego o niekaralności w zakresie przestępstw określonych w rozdziale XIX i XXV Kodeksu karnego, w art. 189a i art. 207 Kodeksu karnego oraz w Ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii lub oświadczenia o niekaralności.
4. Kandydat/kandydatka składa oświadczenia o posiadaniu przez niego/nią pełnej zdolności do czynności prawnych i korzystaniu z praw publicznych; o niekaralności oraz o toczących się postępowaniach przygotowawczych, sądowych i dyscyplinarnych zgodnie ze wzorem z załącznika nr 1.
5. Jeżeli osoba posiada obywatelstwo inne niż polskie przedkłada pracodawcy:
a) informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, bądź informację z rejestru karnego, jeżeli prawo tego państwa nie przewiduje wydawania informacji dla w/w celów;
b) pod rygorem odpowiedzialności karnej, oświadczenie o państwie/ach zamieszkiwania w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż Rzeczypospolita Polska i państwo obywatelstwa;
c) jeżeli mieszkała w innych państwach w ciągu 20 lat niż Rzeczypospolita Polska i państwo obywatelstwa, informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi.
7. Dopuszczalne jest przedłożenie przez kandydata pod rygorem odpowiedzialności karnej oświadczenia, że prawo danego państwa nie przewiduje wydawania informacji o niekaralności i/lub nie prowadzi rejestru karnego oraz oświadczenia, że nie był(-a) w tym państwie prawomocnie skazany(-a).
8. O zawieraniu oświadczeń pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia świadczy zawarta w ich treści klauzula „Jestem świadomy(-a) odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”, która zastępuje pouczenie organu o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.
9. Oświadczenia, wydruki z rejestrów i zaświadczenia z KRK dołączane są do części A akt osobowych pracownika lub do dokumentacji wolontariusza/ praktykanta. W przypadku danych z Rejestru osób, w stosunku do których Państwowa Komisja do spraw wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej i obyczajności wobec małoletniego poniżej 15 lat, wydała postanowienie o wpisie w Rejestrze, wystarczającym jest wydruk strony internetowej, na której widnieje komunikat, że sprawdzana osoba nie figuruje w Rejestrze.

Rozdział 3
Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi a personelem,
a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich

1. Podstawową zasadą relacji między małoletnimi a personelem jest działanie dla dobra dziecka, z poszanowaniem jego godności, z uwzględnieniem jego emocji i potrzeb oraz w jego najlepszym interesie.
2. Zasady bezpiecznych relacji personelu z dziećmi obowiązują wszystkich pracowników, stażystów, praktykantów i wolontariuszy.
3. Podstawowe standardy określające zasady, o których mowa w ust. 2 obejmują w szczególności:
1) utrzymywanie profesjonalnej relacji z małoletnimi i reagowanie względem nich w sposób niezagrażający i adekwatny do sytuacji;
2) zachowanie cierpliwości i szacunku w komunikacji z małoletnimi, okazujące zainteresowanie, wsparcie i gotowość do rozmowy;
3) reagowanie w sposób adekwatny do sytuacji i możliwości psychofizycznych dziecka, w tym niepełnosprawnego;
4) uwzględnianie potrzeb dziecka, w tym dostosowanie metod i form pracy dla dziecka niepełnosprawnego;
5) równe traktowanie małoletnich uczestników terapii bez względu na płeć, orientację seksualną, niepełnosprawność, status społeczny, religijny i światopogląd;
6) fizyczny kontakt z dzieckiem możliwy tylko jako działanie diagnostyczne lub terapeutyczne lub odpowiedź na realne potrzeby dziecka w danym momencie, z uwzględnieniem jego wieku, płci, kontekstu kulturowego i sytuacyjnego. Na kontakt fizyczny (np. przytulenie) dziecko zawsze musi wyrazić zgodę;
7) udział personelu w doskonaleniu zawodowym w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec małoletnich, diagnozy czynników ryzyka, świadczących o możliwości stosowania przemocy wobec małoletniego;
8) kontakt z małoletnimi uczestnikami terapii odbywa się wyłącznie w godzinach pracy gabinetu i dotyczy celów terapeutycznych, a jeśli istnieje potrzeba spotkania z dziećmi poza godzinami pracy, należy uzyskać zgodę rodziców małoletniego.
4. W sytuacjach wymagających wykonania wobec małoletniego czynności higienicznych przez personel unika się innego niż niezbędny kontakt fizyczny, a w przypadku niesamodzielnych uczestników terapii w zajęciach uczestniczy opiekun małoletniego.
5. W relacji personelu z małoletnimi pacjentami niedopuszczalne jest w szczególności:
1) stosowanie wobec dzieci przemocy w jakiejkolwiek formie, w tym stosowanie kar fizycznych, wykorzystywanie relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby);
2) zawstydzanie, upokarzanie, lekceważenie i obrażanie małoletnich uczestników terapii;
3) krzyczenie na dzieci, wywoływanie u nich lęku;
4) ujawnianie informacji wrażliwych (wizerunek, informacja o sytuacji rodzinnej, medycznej, prawnej itp.) dotyczących dziecka wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych pacjentów;
5) zachowywanie się w obecności dzieci w sposób niestosowny, np. poprzez używanie słów wulgarnych, czynienie obraźliwych uwag;
6) nawiązywanie z dzieckiem jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych, ani składanie mu propozycji o nieodpowiednim charakterze, kierowanie do niego seksualnych komentarzy, żartów, gestów oraz udostępnianie uczniom treści erotycznych i pornograficznych, bez względu na ich formę;
7) utrwalanie wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych pracownika.

Rozdział 4
Zasady i procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego

1. Standardem w Gabinecie jest:
a) przeszkolenie całego personelu w obszarze prawnego i społecznego obowiązku zawiadamiania instytucji o możliwości popełnienia przestępstwa, ze szczególnym uwzględnieniem przestępstw na szkodę małoletnich oraz w zakresie rozpoznawania czynników ryzyka krzywdzenia dziecka;
b) udostępnienie całemu personelowi wykazu danych adresowych lokalnych placówek pomocowych, zajmujących się ochroną dzieci oraz zapewniających pomoc w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia i współpraca z tymi instytucjami.
2. Personel Gabinetu Instytutu Edukacji Logopedycznej Sylwia Zasada posiada odpowiednią wiedzę na temat czynników ryzyka krzywdzenia małoletniego w przypadku ich zidentyfikowania, przeprowadza rozmowę z opiekunami, podczas której konfrontuje swoje obawy i informuje o dostępnej ofercie wsparcia i motywuje do skorzystania z niej.
3. Personel reaguje w przypadku ujawnienia działania na szkodę małoletniego w formie:
a) przemocy rówieśniczej;
b) przemocy domowej;
c) działania na szkodę małoletniego uczestnika terapii przez przedstawiciela personelu.
4. W przypadku uzyskania informacji o możliwości krzywdzenia małoletniego, personel ma obowiązek sporządzenia notatki służbowej, w której wskazuje źródło i treść uzyskanej informacji lub zaobserwowane objawy. Oryginał notatki przekazywany jest osobie, o której mowa w rozdziale 5 ust. 1. Po otrzymaniu notatki, organizowane jest spotkanie z opiekunami małoletniego, w ramach którego ustala się dalsze etapy postępowania i sporządza plan wsparcia, według zasad opisanych w rozdziale 9.
5. Osoba, która uzyskała informację, że małoletni jest krzywdzony przez pracownika Gabinetu, przekazuje ją Wicedyrektorowi lub innej osobie wyznaczonej do zgłaszania incydentów (zgodnie z rozdziałem 5) wraz ze sporządzoną notatką służbową.
a) Wicedyrektor natychmiastowo odsuwa pracownika od wszelkich form kontaktu z uczestnikami terapii (nie tylko z dzieckiem pokrzywdzonym) do czasu wyjaśnienia sprawy i wzywa osobę, której dotyczy zgłoszenie na rozmowę wyjaśniającą.
b) W przypadku potwierdzenia podejrzeń Wicedyrektor informuje o zdarzeniu opiekunów dziecka krzywdzonego oraz pisemnie odpowiednie służby (Policję/ prokuraturę), składając zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa. Opracowywany jest plan wsparcia dziecka, zgodnie z rozdziałem 5.

Rozdział 5
Procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty Zasady i procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego

1. Wyznacza się Wicedyrektora Instytutu Edukacji Logopedycznej Sylwia Zasada na osobę odpowiedzialną za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego oraz zawiadamiania sądu opiekuńczego. Informacja o osobie odpowiedzialnej za składanie zawiadomień wywieszona jest na tablicy ogłoszeń.
2. Osobą odpowiedzialną za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty” (wypełnienie formularza „Niebieska Karta – A”) jest każdy terapeuta, pedagog lub psycholog zatrudniony w placówce, który powziął informację o przemocy domowej, której doświadcza lub jest jej świadkiem małoletni uczestnik terapii.
3. W przypadku ujawnienia zaniedbania przez opiekunów, niewłaściwego wykonywania władzy rodzicielskiej, braku porozumienia między opiekunami małoletniego w kwestiach dotyczących dziecka osoba wskazana w ust. 1 zawiadamia pisemnie sąd rodzinny, celem wglądu w sytuację rodziny.
4. W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia małoletniego uczestnika terapii albo osoby mu najbliższej, a także uzyskania informacji o możliwości wykorzystania seksualnego małoletniego, osoba ujawniająca zdarzenie bezzwłocznie dzwoni na numer alarmowy 112.
5. Dalszy tok postępowania w sytuacjach, o których mowa w ust. 2 – 4 leży w kompetencjach poszczególnych instytucjach wymienionych w tych ustępach.
6. Wszyscy pracownicy Gabinetu, którzy w związku z wykonywaniem obowiązków służbowych podjęły informację o krzywdzeniu ucznia lub informacje z tym związane, są zobowiązane do zachowania tych informacji w tajemnicy, poza tymi informacjami, które przekazywane są uprawnionym instytucjom.

Rozdział 6
Wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone

1. Podstawową zasadą relacji między małoletnimi jest działanie z szacunkiem, uwzględniające godność i potrzeby wszystkich małoletnich.
2. Niedozwolone jest w szczególności:
a) stosowanie przemocy wobec jakiegokolwiek rówieśnika, w jakiejkolwiek formie;
b) używanie wulgarnego, obraźliwego języka;
c) upokarzanie, obrażanie, znieważanie innych małoletnich uczestników terapii;
d) zachowanie w sposób niestosowny, tj. używanie wulgarnych słów, gestów, żartów, kierowanie obraźliwych uwag, w tym o zabarwieniu seksualnym;
e) utrwalanie wizerunku innych małoletnich uczestników terapii poprzez nagrywanie (również fonii) i fotografowanie bez uzyskania zgody i w sytuacjach intymnych, mogących zawstydzić;
f) udostępnianie między małoletnimi substancji psychoaktywnych i używanie ich w swoim otoczeniu.

Rozdział 7
Zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do Internetu

1. Na komputerach będących na wyposażeniu Gabinetu instalowane i aktualizowane są programy antywirusowe i zapory sieciowe w celu ochrony systemów przed atakami złośliwego oprogramowania i blokowania materiałów niedostosowanych do wieku.
2. Infrastruktura sieciowa placówki zapewnia dostęp do Internetu personelowi i uczestnikom terapii, w czasie zajęć pod nadzorem specjalisty prowadzącego zajęcia terapeutyczne.
3. W przypadku użytkowania sprzętu z dostępem do Internetu pod nadzorem pracownika Gabinetu, ma on obowiązek informowania uczestników terapii o zasadach bezpiecznego korzystania z zasobów internetowych i czuwania nad bezpiecznym korzystaniem z Sieci podczas zajęć.
4. Na terenie Gabinetu dostępna jest sieć wifi, zabezpieczona hasłem dostępu.

Rozdział 8
Procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi w Internecie oraz
utrwalonymi w innej formie

1. W przypadku zgłoszenia o dostępie do treści nieodpowiednich, osoba ujawniająca ustala okoliczności zdarzenia, podejmując próbę ustalenia sprawcy i świadków incydentu, a także zabezpiecza dowody, a następnie konfiguruje zabezpieczenia sieci, by na nowo zablokować dostęp do niewłaściwych treści.
2. Jeśli uczestnikami zdarzenia są małoletni uczestnicy terapii, powiadomieni zostają ich rodzice, których informuje się o poczynionych ustaleniach i możliwych dalszych działaniach opiekunów, np. powiadomienie organów ścigania.
3. Współpraca z organami ścigania lub sądem rodzinnym poprzez wysłanie zawiadomienia obligatoryjnie musi zaistnieć w przypadku naruszenia zakazu rozpowszechniania materiałów pornograficznych z udziałem małoletniego (osoby poniżej 18 roku życia – art. 202 § 3 kodeksu karnego) oraz treści propagujących publicznie faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołujących do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych (art. 256 i art. 257 kodeksu karnego).
4. W Gabinecie przed rozpoczęciem zajęć terapeutycznych pozyskiwane są pisemne zgody opiekunów na publikację wizerunku małoletnich na potrzeby dokumentacji fotograficznej działań podejmowanych przez Gabinet.
5. Zdjęcia i nagrania nie są podpisywane informacjami identyfikującymi dziecko z imienia i nazwiska.
6. Nośniki analogowe zawierające zdjęcia i nagrania uczestników terapii są przechowywane w zamkniętej na klucz szafce, a nośniki elektroniczne zawierające zdjęcia i nagrania są przechowywane w folderze chronionym z dostępem ograniczonym do osób uprawnionych przez Gabinet, przez okres wymagany przepisami prawa o archiwizacji.
7. Niedopuszczalne jest przechowywanie zdjęć i nagrań z wizerunkiem uczestników terapii na nośnikach nieszyfrowanych lub mobilnych (telefonach komórkowych i pendrive).
8. Informacja o zagrożeniu naruszeniem prywatności w Gabinecie powinna zostać niezwłocznie przekazana Wicedyrektorowi, który podejmuje natychmiastowe działania w celu zabezpieczenia danych i ograniczenia dalszego dostępu do informacji niejawnych.
9. W przypadku poważniejszych zagrożeń i w sytuacji, gdy naruszenie prywatności jest spowodowane przez osoby spoza Gabinetu, należy nawiązać współpracę z organami ścigania.
10. Wicedyrektor Gabinetu powiadamia osoby dotknięte zdarzeniem (których dane osobowe wyciekły) o sytuacji, by podjęły indywidualne środki zaradcze.

Rozdział 9
Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia

1. Celem planu wsparcia jest przede wszystkim:
a) zainicjowanie działań interwencyjnych we współpracy z innymi instytucjami, jeśli istnieje taka konieczność;
b) współpraca z opiekunami małoletniego w celu powstrzymania krzywdzenia małoletniego i zapewnienie mu pomocy;
c) diagnoza, czy konieczne jest podjęcie działań prawnych;
d) objęcie dziecka pomocą specjalistyczną poza Gabinetem, jeśli zaistnieje taka konieczność.
2. W ustalaniu planu wsparcia uczestniczy małoletni uczestnik terapii, jego opiekunowie i specjalista prowadzący zajęcia.
3. Plan wsparcia małoletniego funkcjonuje równolegle z podejmowanymi działaniami interwencyjnymi, a jego naczelną zasadą jest obserwacja dziecka, zapewnienie mu warunków do uzyskania wielospecjalistycznej pomocy, udzielanie wsparcia opiekunom i współpraca międzyinstytucjonalna.
4. W przypadku krzywdzenia przez obojga rodziców, interwencja polega na zawiadomieniu sądu rodzinnego i Policji.
5. Plan wsparcia małoletniego obejmuje różne formy pomocy, w tym prawną, psychologiczną, socjalną i medyczną, uwzględniając współpracę interdyscyplinarną w tym zakresie.
6. Zadania pracowników Gabinetu wiążą się głównie z realizacją oddziaływań terapeutycznych i obserwacją dziecka.

Rozdział 10
Zasady i sposób udostępniania personelowi, małoletnim uczestnikom terapii i ich opiekunom polityki do zaznajomienia i stosowania oraz zasady aktualizacji i przeglądu Standardów

1. Wszelkie procedury i dokumenty związane z wprowadzeniem Standardów są udostępniane personelowi, małoletnim uczestnikom terapii i ich opiekunom podczas zapoznawania i zobowiązania do stosowania, a następnie na żądanie w dowolnym momencie. Dokumenty te można również znaleźć na stronie internetowej Gabinetu pod adresem www.instytutlogopedyczny.pl.
2. Wersja skrócona Standardów (dla małoletnich) dostępna jest w poczekalni oraz w gabinetach logopedy.
3. Wszyscy przedstawiciele personelu mają obowiązek zapoznać się ze Standardami po zawarciu umowy, a fakt zapoznania się i przyjęcia do stosowania poświadcza się poprzez złożenie oświadczenia do akt osobowych.
4. Opiekunowie uczestników terapii i małoletni uczestnicy terapii zapoznawani są ze Standardami każdorazowo przed rozpoczęciem procesu terapeutycznego.
5. Wicedyrektor Instytutu Edukacji Logopedycznej na bieżąco monitoruje zgodność prowadzonych działań z przyjętymi Standardami, dokonując co najmniej raz na dwa lata ich oceny, by dostosować je do aktualnych potrzeb i obowiązujących przepisów. Wnioski z przeprowadzonej oceny są dokumentowane w formie notatek służbowych, a zmiany w Standardach wprowadzane są aneksami.
6. Monitoring i ewaluacja Standardów, o których mowa w ust. 5, prowadzone są w oparciu o analizę dokumentacji wewnętrznej i korespondencji międzyinstytucjonalnej, przepisów prawa, obserwację, analizę ilościową i jakościową zgłoszeń.
7. Wprowadzone zmiany w Standardach Wicedyrektor Instytutu zatwierdza i przedstawia pracownikom, rodzicom i uczestnikom terapii.

Rozdział 11
Przepisy końcowe

1. Standardy wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
2. Ogłoszenie następuje poprzez zamieszczenie Standardów na stronie internetowej Instytutu Edukacji Logopedycznej, umieszczenie w widocznym miejscu w poczekalni i w gabinetach specjalistów, również w wersji skróconej przeznaczonej dla małoletnich.