Wakacje to czas odpoczynku i regeneracji siły po zakończonym roku szkolnym. Dzieci i młodzież wykorzystują ten czas na aktywności, które lubią i sprawiają im przyjemność.

Pacjenci gabinetów logopedycznych nierzadko na okres wakacyjny zawieszają uczęszczanie na zajęcia. Ponadto uczniowie, którzy w ciągu roku szkolnego odwiedzali gabinet logopedy w szkole, w wakacje często pozostają bez opieki logopedycznej. Dotyczy to również części dzieci przedszkolnych, którzy w lipcu i sierpniu nie korzystają z opieki przedszkolnej (w tym także logopedycznej). Z tego też powodu warto byłoby zadbać o to, aby zarówno młodsze, jak i starsze dzieci mogły w okresie wakacji nadal usprawniać kompetencje komunikacyjne pomimo braku profesjonalnej terapii. W postaci zabaw i przyjemnych ćwiczeń można wspomóc dziecko logopedycznie, a ponadto miło spędzić letni czas.

Rodzaje ćwiczeń

Istotą logopedii jest wszechstronne i holistyczne wspieranie rozwoju mowy i komunikacji oraz niwelowanie wszelkich zaburzeń mowy. W toku terapii logopedycznej stosuje się ćwiczenia: usprawniające narządy mowy, oddechowe, słuchowe oraz logorytmiczne. Bardzo przydatne są także elementy integracji sensorycznej oraz ćwiczenia motoryki małej i dużej, ponieważ usprawnianie sensoryczno-motoryczne wpływa znacząco na rozwój mowy.

W warunkach domowych można z powodzeniem stosować wymienione ćwiczenia i wplatać je w codzienny rozkład wakacyjnych zajęć. Proponowane aktywności należy dostosować do wieku dziecka i jego możliwości psychofizycznych. Warto pod uwagę wziąć także indywidualne potrzeby danego dziecka. Przykładowo – zwrócić uwagę na jakim etapie terapii logopedycznej było dziecko przed rozpoczęciem wakacji, jakie głoski wymagają usprawniania lub utrwalania oraz jakie kompetencje komunikacyjne wymagają szczególnego zaopiekowania. Takie podejście pozwoli także nieco zniwelować ewentualne skutki przerwanej terapii oraz stanowi jej „domową”, nieprofesjonalną, ale z pewnością profilaktyczną odmianę.

Przykłady ćwiczeń dla młodszych

Opisując ćwiczenia dla dzieci młodszych mam na myśli grupę wiekową od trzeciego do szóstego roku życia, czyli okres przedszkolny. Oczywiście inny poziom ćwiczeń logopedycznych będzie dla dziecka 3-letniego, a inny dla pięciolatka lub sześciolatka.

Dziecko w trzecim roku życia z reguły jest chętne do komunikacji i ciekawe świata. Typowe jest w tym wieku zadawanie przez dziecko wielu pytań dotyczących otaczającej rzeczywistości. Od czwartego do szóstego roku życia intensywnie rozwijają się kompetencje społeczno-komunikacyjne i doskonali system językowy.

W czasie wakacyjnym warto wprowadzić ćwiczenia artykulacyjne i oddechowe. Ich celem jest usprawnianie pracy narządów mownych oraz wypracowywanie prawidłowego toru oddechowego. Warunkiem dobrej wymowy jest sprawnie funkcjonujący aparat artykulacyjny oraz efektywny przebieg fazy wdechu i wydechu. W celu usprawniania narządów artykulacyjnych z młodszymi dziećmi można wykorzystać ciekawe zabawy, np. zabawa w naśladowanie min przed lustrem – rodzic pokazuje uśmiechniętą miną (wargi w uśmiechu, zęby złączone), zdziwioną minę (mówimy ooo) a dziecko powtarza. Istotnym ćwiczeniem artykulacyjnym jest usprawnianie pionizacji języka, czyli umiejętności przyklejania szerokiego języka do podniebienia. Przykładowymi ćwiczeniami języka są:

• kląskanie (możemy wykorzystać obrazek z koniem – naśladuj jak robi konik gdy biegnie)
• przesuwanie językiem po podniebieniu („malujemy sufit w buźce” – można wykonywać to ćwiczenie w trakcie zabawy malowania farbami, wówczas połączymy ćwiczenia artykulacyjne z ćwiczeniami motoryki małej)
• dotykanie czubkiem języka górnych zębów („policz ząbki” – można to połączyć z liczeniem np. muszelek, koralików itd.).

W ćwiczeniach pionizacji języka warto również wykorzystać jedzenie, co uatrakcyjni zabawę. Przykładem jest smarowanie podniebienia, np. dżemem lub nutellą, a następnie zlizywanie produktu językiem.

Oprócz opisywanych ćwiczeń artykulacyjnych bardzo ważne są ćwiczenia oddechowe. Wakacje to sprzyjający czas, ponieważ część ćwiczeń można wykonywać na zewnątrz, np. uwielbiane przez dzieci bańki mydlane. Innym przykładem zabaw oddechowych są te z wykorzystaniem słomek, np. za pomocą słomki przenosimy chrupki z jednej miseczki do drugiej. Celem takiego ćwiczenia jest nauka ekonomicznego zużywania powietrza i wydłużanie fazy wydechowej. Dzieci często lubią element rywalizacji, więc można stworzyć zabawę oddechową, np. w mecz, która polega na dmuchaniu przez słomkę na styropianowe piłeczki – wygrywa ten, kto „strzeli” w bramkę. Takie aktywności nie tylko wspomagają rozwój mowy, ale pozwalają też miło spędzić wakacyjny czas.

Ćwiczenia dla starszych

Opisane wyżej propozycje zabaw oraz ćwiczeń z powodzeniem można stosować także i u starszych dzieci. Warto jednak dostosować do wieku sposób ich wykonania. Ćwiczenia artykulacyjne u starszaków mogą przebiegać, np. w postaci gry planszowej, na której znajdują się ćwiczenia warg i języka. Ciekawym pomysłem jest np. gra w szukanie takich samych kart, czyli popularne memory. W Internecie można znaleźć bezpłatne materiały do pobrania i wydrukowania, które mogą posłużyć jako karty.

Ćwiczenia oddechowe opisane powyżej sprawdzą się na pewno w każdej grupie wiekowej. U starszych dzieci warto włączyć także ćwiczenia doskonalenia trudniejszych głosek, np. szumiących i głoski [r], o ile jest ona wymawiana przez dziecko – pamiętajmy, aby nie wywoływać dźwięków „na własną rękę”, bez pomocy logopedy. U starszych dzieci (i dorosłych J) prawidłowo mówiących z powodzeniem można ćwiczyć dykcję, za pomocą tzw. „łamańców językowych”. Poniżej kilka autorskich propozycji trudnych artykulacyjnie wyrażeń i zdań:

• Szczepan z Bystrzyc spostrzegł Krzysztofa
• Szczęście, że wyrósł szczypior
• Rodowity Irlandczyk zrewolucjonizował przemysł
• Stróż pod strzechą
• Cóż za szczodrość i szczerość
• Mistrz mieszka we Wrzeszczu

Powodzenia :-)

 Autorka: Emilia Sypniewska

Artykuł oparty na doświadczeniach w pracy jako logopeda.

Pełna lista naszych szkoleń: kliknij tutaj

Umów się na wizytę

Wybierz specjalistę, u którego chcesz się poradzić: logopeda, neurologopeda, audiolog, trener emisji głosu i oddechu, psycholog, terapeuta Elektrostymulacji Logopedycznej

Tel.: +48 881 527 414

---

Zapisz się on-line

---

---