By rozwój dziecka był prawidłowy, rozwijała się mowa, by dzieci nie miały problemów z czytaniem i pisaniem, rozumiały bardziej złożone komunikaty i polecenia, konieczna jest prawidłowa identyfikacja dochodzących do mózgu bodźców słuchowych.
Percepcja słuchowa to proces złożony, słuch fizyczny to za mało, bodźce słuchowe należy powiązać z określoną treścią.
Istotnymi funkcjami dla rozwoju percepcji słuchowej są:
- słuch fonematyczny – umiejętność różnicowania głosek danego języka;
- analiza i synteza słuchowa – zdolność wydzielania i scalania składników mowy: zdań, wyrazów, sylab, głosek;
- pamięć słuchowa – umiejętność kojarzenia wzorców z odpowiednimi desygnatami i pojęciami;
- umiejętność kojarzenia zależności występujących między wyrazami w zdaniu, wynikających z kontekstu i struktur gramatyczno – logicznych.
Na początek podam zalecenia, które rozwijają percepcję słuchową u niemowląt.
• głos dociera do dziecka około 6. miesiąca życia płodowego – rozmowy z dzieckiem zaczynamy zatem dość wcześnie, zwłaszcza, że już w 12., 14. tygodniu ciąży płód odbiera dźwięki przez receptory na skórze – płyn owodniowy przewodzi fale dźwiękowe
• do noworodka mówimy, bazując na melodyjnych samogłoskach – takie dźwięki dziecko przyswaja najszybciej, warto używać głosu o podwyższonej tonacji, ponieważ odpowiada to percepcji słuchowej malucha – używajmy dużo samogłosek w zabawie i czynnościach pielęgnacyjnych
• w rozmowie z niemowlakiem należy używać prostych zdań, krótkich zrozumiałych komunikatów, mówić nieco wolniej - posługujmy się zróżnicowaną intonacją i melodią, prowadzimy w ten sposób DIALOG WOKALICZNY
• wprowadzamy zróżnicowane grzechotki i zabawki dźwiękowe, maluch powinien podążać za ich odgłosem, odwracając główkę
Przykłady zabaw usprawniających funkcje słuchowe dla dzieci w wieku przedszkolnym:
1. Zagadki dźwiękowe, rekwizyty:
- szklanka
- puszka po napoju
- plastikowy kubek
- drewniany klocek
- pałeczka do uderzania (może być kredka)
Uderzamy o przedmioty, prezentujemy dźwięki, zasłaniamy dziecku oczy – dziecko zgaduje, w co uderzamy.
2. Rozpoznawanie szmerów, rekwizyty:
- szklanki lub miseczki do przesypywania produktów
- groch
- makaron
- woda
- ryż
- cukier
Prezentujemy dźwięki, przesypując produkty; zasłaniamy dziecku oczy, dziecko zgaduje nazwę produktu.
3. Zabawa z telefonem
Telefon z włączoną muzyką chowamy w przestrzeni domowej, dziecko szuka przedmiotu.
4. Wystukiwanie rytmów
Wystukujemy zróżnicowane rytmy, dziecko powtarza.
5. Jaka to melodia?
Nucimy znane dziecku piosenki, dziecko je rozpoznaje.
6. Memo dźwiękowe
Szukanie dźwięku o takiej samej barwie - w opakowaniach po jogurtach lub małych pudełeczkach po jajach niespodziankach zamykamy takie same ilości wybranych produktów, np. kaszy, płatków kukurydzianych, kamyków, piasku, ryżu – łączymy pudełka w pary, dziecko wsłuchuje się w dźwięki i szuka tych par.
7. Cicho/głośno
Do lekkiej plastikowej miski średniej wielkości wsypujemy
Głośno: kasztany, korale, groch
Cicho: drobny makaron, piasek, mak, cukier
Dziecko określa czy dźwięk przesypywania był cichy, czy głośny (można włączyć też percepcję dotykową).
Oto kolejne propozycje związane ze stymulowaniem rozwoju percepcji słuchowej – tym razem dla starszych przedszkolaków i dzieci w wieku wczesnoszkolnym.
1. Ćwiczenia usprawniające pamięć słuchową
W otoczeniu dziecka wyszukujemy przedmioty i je wymieniamy za każdym razem dodając nowy. Dziecko powtarza za opiekunem:
Lampa – łóżko
Lampa – łóżko – krzesło
Lampa – łóżko – krzesło – kwiatek
Opiekun wskazuje przedmioty, ale może zaniechać wskazywania.
Nie zapominajmy o ciekawych wierszykach i zdaniach, które warto powtarzać i uczyć się na pamięć. Wzbogacajmy takie zajęcia wspólnym wykonywaniem ilustracji.
2. Proste ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej
a. Określanie, ile wyrazów jest w zdaniu.
Wypowiadamy zdanie, dziecko ma położyć na stoliku tyle klocków, ile wyrazów usłyszało.
b. Dobieranie wyrazów rymujących się.
Dziecko pracuje z rozsypaną wyrazową lub obrazkową – dobiera rymujące się pary.
c. Określanie, ile sylab jest w wyrazie.
Zabawa przy pomocy klocków – jak w punkcie a.
d. Sylaba – wyraz.
Wypowiadamy sylabę np. „la” - dziecko podaje wyrazy rozpoczynające się tą sylabą (latawiec, lakier, lalka, lama…).
e. Głoska – wyraz.
Wypowiadamy głoskę – dziecko poszukuje w otoczeniu wyrazów rozpoczynających się na tę głoskę.
Dobrej zabawy!
Autor: Monika Miśtal, surdologopeda
Interesuje Cię ten temat? Zajrzyj do oferty szkoleniowej, być może wkrótce w Twoim mieście odbędzie się szkolenie z tego zakresu. A może znajdziesz je w ofercie szkoleń on-line i webinarów:
👉 Szkolenia stacjonarne i online - kliknij tutaj
👉 Webinary - kliknij tutaj
👉 Szkolenia e-learningowe - kliknij tutaj
Umów się na wizytę
Wybierz specjalistę, u którego chcesz się poradzić: logopeda, neurologopeda, audiolog, trener emisji głosu i oddechu, psycholog, terapeuta Elektrostymulacji Logopedycznej
Tel.: +48 881 527 414