Standardowe logopedyczne badanie przesiewowe trzylatków w przedszkolu. Obserwuję dzieci podczas takiego badania cały czas i już od pierwszego: "Dzień dobry" rzuca mi się w oczy jedno: mniej więcej co trzecie dziecko ma otwartą buzię i - co za tym idzie - oddycha przez usta.

Mogę się już na wstępie domyślać, że większość z nich będzie mieć wadliwą wymowę i będzie wykazywać nieprawidłową pracę języka. Dlaczego? O tym dzisiejszy wpis.Oddychanie jest bardzo ważnym i nieodłącznym elementem procesu mówienia. Jednak musi być to oddychanie prawidłowe. Od pierwszych chwil życia, na długo przed tym zanim dziecko zacznie mówić - oddycha, ćwicząc mięśnie oddechowe, a pośrednio - artykulacyjne. Nieprawidłowy sposób oddychania już bardzo wcześnie warunkuje późniejsze wady wymowy.
Można pomyśleć: Co oddychanie ma wspólnego z wadami wymowy? Ma - i to bardzo wiele.

Pamiętajcie - prawidłowy, zdrowy oddech - to oddech nosem. Nie ustami! Przy normatywnym, fizjologicznym oddechu jama ustna jest zamknięta.

Co się dzieje, jeśli dziecko stale/ często oddycha ustami?

• utrwala się nieprawidłowa pozycja języka w jamie ustnej - przy otwartej jamie ustnej język biernie płasko leży na dnie jamy ustnej, co ogranicza ruchomość i osłabia pionizację języka;
• istnieje wysokie ryzyko tzw. wymowy międzyzębowej - jest to wymowa głosek s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś ź ć dź, t, d, n, l (lub tylko niektórych z nich) z językiem wsuniętym między zęby (poza jamą ustną) - spowodowane jest to stałą płaską pozycją języka. To poważna wada wymowy, nie jest rozwojowa!;
• występuje duże prawdopodobieństwo wadliwej wymowy głosek, które wymagają pionizacji języka (sz, ż, cz, dż, l, r, t, d);
• praca oraz napięcie mięśni języka i warg ulegają osłabieniu;
• istnieje ryzyko wad zgryzu - język, który stale spoczywa ułożony płasko na dole jamy ustnej lub wręcz wypada z ust oddziałuje na zęby, z niby niewielką, ale stałą siłą nacisku, powodując wady zgryzu (przodozgryz, zgryz otwarty, wychylenia zębów lub całych łuków zębowych, zęby rotujące do wewnątrz);
• utrwalają się nieprawidłowe funkcje połykania i żucia - wymagają one pełnej sprawności i pionizacji języka;
• rozwój kości twarzoczaszki ulega zaburzeniu.

Jakie mogą być przyczyny oddychania ustami zamiast nosem?

• przerost trzeciego migdała - jedna z najczęstszych przyczyn. Jeśli mamy takie podejrzenie, należy wykonać badanie endoskopowe lub nasofiberoskopię u laryngologa. Przerost trzeciego migdała, oprócz nieprawidłowego oddychania może prowadzić do niedosłuchu, wadliwej wymowy niektórych głosek oraz zmiany barwy głosu dziecka na grubszy, chrapliwy;
• inne patologiczne zmiany w jamie nosowej, np. polipy;
• alergie - nos zatkany stale katarem alergicznym uniemożliwia prawidłowy oddech i dziecko oddycha ustami;
• obniżone napięcie mięśniowe - kiedy mięśnie aparatu artykulacyjnego są zbyt słabe, żuchwa opada, wargi nie zamykają się i kształtuje się ustny tor oddechowy;
• często również może być nawykowe - np. wykształcone poprzez częste podawanie smoczka, butelki, niekapka - używanie tych przedmiotów bardzo utrwala ustny tor oddechowy, nawet jeśli drogi oddechowe są drożne;
• często spotyka się też sytuacje, kiedy po usunięciu trzeciego migdała jama nosowa jest już drożna, ale zostaje nawyk otwartych ust.

            Jeśli  dziecko oddycha ustami i ma problemy logopedyczne, w pierwszej kolejności należy udać się do laryngologa, by sprawdzić przyczynę. Po usunięciu/ leczeniu przyczyny należy jak najszybciej rozpocząć terapię logopedyczną. Są oczywiście przypadki (mniejszość, ale są), że otwarte usta nie wpłyną negatywnie na wymowę. Ale nawet wówczas, wskazane są ćwiczenia wzmacniające mięśnie artykulacyjne.

Maria Brzezińska, logopeda IEL

Interesuje Cię ten temat? Zajrzyj do oferty szkoleniowej, być może wkrótce w Twoim mieście odbędzie się szkolenie z tego zakresu. A może znajdziesz je w ofercie szkoleń on-line i webinarów:

👉 Szkolenia stacjonarne i online - kliknij tutaj

👉 Webinary - kliknij tutaj

👉 Szkolenia e-learningowe - kliknij tutaj

Umów się na wizytę

Wybierz specjalistę, u którego chcesz się poradzić: logopeda, neurologopeda, audiolog, trener emisji głosu i oddechu, psycholog, terapeuta Elektrostymulacji Logopedycznej

Tel.: +48 881 527 414

---

Zapisz się on-line

---

---